Zalecane średnice wałka pod gwint

Zalecane średnice wałków pod gwint są ważnym aspektem w projektowaniu części maszynowych, gdzie planowane jest stosowanie gwintowanych elementów mocujących, takich jak śruby czy nakrętki.

Zalecana średnica wałka pod gwint to minimalna dopuszczalna średnica wałka, na którym można naciąć gwint o danej nominalnej średnicy i skoku. Wartość ta jest określona w normach i zależy od rodzaju gwintu, jego tolerancji oraz materiału, z którego wykonany jest wałek.

  1. Typu gwintu: metryczny (M), calowy (np. G, UNC, UNF), czy innego rodzaju gwintu specjalnego.
  2. Średnicy gwintu: jest to nominalna średnica zewnętrzna gwintu, która ma bezpośredni wpływ na wymagane wymiary wałka.
  3. Skoku gwintu: odległość między dwoma sąsiednimi zwojami gwintu, która wpływa na wymaganą głębokość wgłębienia gwintu na wałku.
  4. Materiału: różne materiały (stal, aluminium, tworzywa sztuczne) mają różną wytrzymałość i elastyczność, co może wpływać na wymagane wymiary dla zapewnienia odpowiedniej wytrzymałości połączenia gwintowego.
  5. Obciążenia i warunków eksploatacji: wałki poddawane dużym obciążeniom lub pracujące w ekstremalnych warunkach mogą wymagać mocniejszych połączeń i większych średnic dla zwiększenia wytrzymałości.

Zalecana średnica wałka pod gwint zwykle będzie mniejsza niż nominalna średnica gwintu, aby umożliwić jego wykonanie na wałku. Różnica ta zależy od wymienionych wyżej czynników.

Zalecana średnica wałka pod gwint metryczny lub calowy:

Zalecana średnica wałka pod gwint zewnętrzny jest o 0,1 * skok gwintu mniejsza od nominalnej średnicy gwintu. Na przykład dla gwintu M10 o skoku 1,5 mm zalecana średnica wałka wynosi 9,85 mm.

Zalecenia dotyczące konkretnych wymiarów mogą być znalezione w specyfikacjach technicznych dla poszczególnych rodzajów gwintów, takich jak normy ISO, DIN, ANSI, itd. Dla dokładnych obliczeń i rekomendacji najlepiej skonsultować się z inżynierem mechanikiem lub odnieść do specyficznych norm technicznych dla danego zastosowania.

Narzędzia do gwintowania:

Do gwintowania wałków używa się narzynek, noży tokarskich składanych na płytki wymienne lub noży tradycyjnych z płytką lutowaną.

Tabela doboru średnicy wałka pod gwint.

M gwinty metryczne

M

Ø wałka [mm]

M

Ø wałka [mm]

M

Ø wałka [mm]

M10,97M4,54,41M2726,77
M1,11,07M54,90M3029,73
M1,21,17M65,88M3332,73
M1,41,36M76,88M3635,70
M1,61,54M87,87M3938,70
M1,71,64M98,87M4241,69
M1,81,74M109,85M4544,69
M21,93M1110,85M4847,66
M2,22,13M1211,83M5251,66
M2,32,23M1413,82M5655,65
M2,52,43M1615,82M6059,65
M2,62,53M1817,79M6463,62
M32,92M2019,79M6867,62
M3,53,41M2221,79
M43,91M2423,77

MF gwinty metryczne drobnozwojowe

MØ wałka [mm]MØ wałka [mm]MØ wałka [mm]
M3 x 0,352,94M15 x 214,82M33 x 232,82
M3,5 x 0,353,44M16 x 115,88M34 x 1,533,85
M4 x 0,353,94M16 x 1,515,85M35 x 1,534,85
M4 x 0,53,93M18 x 117,88M36 x 1,535,85
M5 x 0,54,93M18 x 1,517,85M36 x 235,82
M6 x 0,55,93M18 x 217,82M36 x 335,76
M6 x 0,755,90M20 x 119,88M38 x 1,537,85
M7 x 0,756,90M20 x 1,519,85M39 x 1,538,85
M8 x 0,57,93M20 x 219,82M39 x 238,82
M8 x 0,757,90M22 x 121,88M39 x 338,76
M8 x 17,83M22 x 1,521,85M40 x 1,539,85
M9 x 18,88M22 x 221,82M40 x 239,82
M10 x 0,5 9,93M24 x 123,88M40 x 339,76
M10 x 0,759,90M24 x 1,523,85M42 x 1,541,85
M10 x 19,88M24 x 223,82M42 x 241,82
M10 x 1,259,86M25 x 124,88M42 x 341,76
M11 x 110,88M25 x 1,524,85M45 x 1,544,85
M12 x 0,7511,90M26 x 125,88M45 x 244,82
M12 x 111,88M26 x 1,525,85M45 x 344,76
M12 x 1,2511,86M27 x 126,88M48 x 1,547,85
M12 x 1,511,85M27 x 1,526,85M48 x 247,82
M13 x 112,88M27 x 226,82M48 x 347,76
M13 x 1,512,85M28 x 1,527,85M50 x 1,549,85
M13 x 1,7512,83M28 x 227,82M50 x 2 49,82
M14 x 113,88M30 x 129,88M50 x 349,76
M14 x 1,2513,86M30 x 1,529,85M52 x 1,551,85
M14 x 1,513,85M30 x 229,82M52 x 251,82
M15 x 114,88M32 x 1,531,85M52 x 351,76
M15 x 1,514,85M33 x 1,532,85

Gwinty calowe G, BSW, BSF

GØ wałka [mm]BSWØ wałka [mm]BSFØ wałka [mm]
G 1/8"9,621/8 - 403,093/16 - 324,76
G 1/4"13,033/16 - 244,661/4 - 266,25
G 3/8"16,531/4 - 206,245/16 - 227,82
G 1/2"20,815/16 - 187,823/8 - 209,39
G 5/8"22,773/8 - 169,407/16 - 1810,97
G 3/4"26,307/16 - 1410,981/2 - 1612,54
G 7/8"30,061/2 - 1212,569/16 - 1614,12
G 1"33,079/16 - 1214,145/8 - 14 15,71
G 1.1/8"37,715/8 - 1115,723/4 - 1218,85
G 1.1/4"41,733/4 - 1018,897/8 - 1122,02
G 1.3/8"44,147/8 - 922,101 - 1025,17
G 1.1/2"47,621 - 825,27
G 1.3/4"53,561.1/8 - 728,21
G 2"59,43
G 2.1/4"65,49

Gwinty calowe UNC, UNF, R, BSC

UNCØ wałka [mm]UNFØ wałka [mm]BSCØ wałka [mm]
No 1 - 641,79No 0 - 801,471/4 x 266,23
No 2 - 562,12No 1 - 721,795/16 x 267,81
No 3 - 482,44No 2 - 642,123/8 x 269,40
No 4 - 402,76No 3 - 562,449/16 x 2014,14
No 5 - 403,09No 4 - 482,771" x 2425,26
No 6 - 323,41No 5 - 443,10
No 8 - 324,07No 6 - 403,42 
No 10 - 244,71No 8 - 364,08
No 12 - 245,37No 10 - 324,73
1/4 - 206,22No 12 - 285,38RØ wałka [mm]
5/16 - 187,801/4 - 286,24R 1/8"9,48
3/8 - 169,375/16 - 247,82R 1/4"12,78
7/16 - 1410,953/8 - 249,41R 3/8"16,26
1/2 - 1312,527/16 - 2010,98R 1/2"20,44
9/16 - 1214,101/2 - 2012,56R 3/4"25,85
5/8 - 1115,689/16 - 1814,14R 1"32,60
3/4 - 1018,845/8 - 1815,73
7/8 - 922,003/4 - 1618,89
1" - 825,167/8 - 1422,05
1.1/8 - 728,311" - 1225,21
1.1/4 - 731,491.1/8 - 1228,38
1.3/8 - 634,631.1/4 - 1231,56
1.1/2 - 637,811.3/8 - 1234,73
1.3/4 - 544,121.1/2 - 1237,91
2" - 4,550,45
2.1/4 - 4,556,80
2.1/2 - 463,10
2.3/4 - 469,45
3" - 475,80

Gwint amerykański rurowy stożkowy NPT, Gwint pancerny Pg, Gwint wentylowy VG, Gwint rowerowy FG

NPTØ wałka [mm]PGØ wałka [mm]FGØ wałka [mm]
1/16"8,17PG 712,40FG 2 x 562,03
1/8"10,55PG 915,10FG 2,3 x 562,23
1/4"14,10PG 1118,50FG 2,6 x 562,53
3/8"17,52PG 13,520,30FG 6,35 x 256,23
1/2"21,85PG 1622,40FG 7,9 x 267,81
3/4"27,16PG 2128,15FG 9,5 x 269,40
1"34,16PG 2936,85FG 14,3 x 2014,14
1.1/4"42,74PG 3646,85FG 25,4 x 2425,26
1.1/2"48,87PG 4253,85
2"60,95PG 4859,15
VgØ wałka [mm]
Vg 5 x 365,05
Vg 5,2 x 245,12
Vg 6 x 325,87
Vg 8 x 327,57
Vg 10 x 2810,16
Vg 12 x 2612,04